Świat z nami.

Jakiś czas temu, zachęcony recenzją, przeczytałem książkę Alana Weismana „Świat bez nas”. Ogólnie rzecz biorąc, są to spekulacje Autora na temat tego, co stałoby się, gdyby któregoś dnia z powierzchni Ziemi zniknął najbardziej destrukcyjny gatunek zwierzęcia, czyli … my. Zaniepokojonych uspokajam. W tym poście nie mam zamiaru streszczać książki (którą polecam!), ale i tak przyjemnie nie będzie.

Jakoś tak wyszło, że Homo sapiens w toku ewolucji stał się gatunkiem wrednym i samolubnym. Wykończyliśmy naszych kuzynów Neandertalczyków, mamuty, tury, tarpany i prawie pozbyliśmy się bizonów. Nie oszczędziliśmy też ptaków. Spośród wszystkich gatunków, które współistniały z człowiekiem, wymarło 130. Historię ptasiobójstwa, zacząć trzeba by od moa olbrzymiego, jednego z największych ptaków, jakie żyły na naszej (a jakże!) planecie. Jak pisze Weisman, został on wytępiony w ciągu zaledwie dwóch stuleci przez Polinezyjczyków, którzy ok. 1300 roku skolonizowali Nową Zelandię (przy okazji wyginął też orzeł Haasta, dla którego moa był podstawą jadłospisu).

Ci, którzy czytali „Alicję w krainie czarów”, pamiętają zapewne niejakiego dodo - inicjatora Wyścigu Kumotrów. Otóż wspomniany dodo (wł. dront dodo) nie jest postacią wymyśloną przez Carroll`a. To nielotny ptak z rodziny gołębiowatych, zamieszkujący niegdyś wyspę Mauritrius, który został wybity do ostatniego osobnika przez holenderskich żeglarzy w XVII wieku.

Ostatnim z wielu przykładów jest północno-amerykański gołąb wędrowny. W swoim czasie był to najliczniej występujący ptak na Ziemi. Podczas przelotów stada tych ptaków liczące do dwóch miliardów (słownie: dwóch miliardów) osobników, rozciągały się na 480 kilometrów! I? H. Sapiens dał radę. Wykończyliśmy je, co do sztuki, na początku XX w.

A teraz nasze podwórko. Do połowy lat `80 na terenie Polski żył drop, najcięższy na świecie ptak latający. No i co? No i Polak też potrafi! Polowania i kłusownictwo przy intensywnym wsparciu takiegoż rolnictwa, spowodowały, że dziś tych ptaków w naszym kraju już nie ma. Co prawda prowadzone są prace mające na reintrodukcję tego gatunku, ale efektów na razie nie widać.

W czasach współczesnych celowa, ptasia eksterminacja nie ma już miejsca, co jednak nie oznacza że jest dobrze. Nasza cywilizacja i jej wytwory w dalszym ciągu skutecznie zmniejszają ptasią liczebność. Wystarczy wspomnieć linie energetyczne, ekologiczne elektrownie wiatrowe, maszty telefonii komórkowej, szyby w oknach, pozostałości środków ochrony roślin, kwaśne deszcze czy zwykłe drogi. W Stanach Zjednoczonych tylko te ostatnie, w ciągu jednego roku, uszczuplają ptasią populację o blisko 80 milionów osobników. W znacznie mniejszej Polsce rocznie na krajowych drogach ginie około 180 tys. jaskółek dymówek i ponad 8 mln. wróbli!

Wynalazki to jednak nie wszystko. Należy pamiętać również o naszych domowych ulubieńcach. Te również mają sporo na sumieniu. W samym tylko stanie Wisconsin (w Polsce chyba nikt nie prowadził takich badań) koty zabijają do 219 mln. ptaków rocznie!

No dobrze, ale co się zmieni, gdy nas już nie będzie? Zdaniem Weiasmana niewiele. Nas co prawda nie będzie, ale nasza spuścizna pozostanie, i to na długo.

PS. Na zdjęciach zimujące na Warmii krzykliwce. Na szczęście jeszcze nie wybite, nie porażone prądem, nie rozszarpane przez wiatraki, nie rozjechane i nie zjedzone przez koty.