Wielki Rok.

Ostatnio, po raz któryś obejrzałem film „Big Year”. To taka, głupawa momentami, komedyjka o ornitologach. Głupawa, ale pokazująca pewne ciekawe zjawisko, jakim jest birdwatching w wydaniu amerykańskim, czyli mówiąc po podlasku – ptasiarstwo, czyli mówiąc po polsku – obsesyjne uganianie się za ptakami. I to jest w zasadzie cała treść tego filmu. Kogo zainteresowała moja błyskotliwa recenzja – pewnie obejrzy, kogo ptactwo nie interesuje, zapewne nie i bardzo dobrze, gdyż dzieło to, do wybitnych nie należy.

Nie o filmie chciałbym jednak napisać, ale o wzmiankowanym Wielkim Roku. Pod tą nazwą kryją się specyficzne zawody, w których chodzi tylko o jedno. Zobaczyć lub usłyszeć jak najwięcej gatunków ptaków w ciągu kalendarzowego roku. Konkurs rozgrywa się na obszarze USA, Kanady, francuskich wysp - St. Pierre i Miquelon oraz na przylegających do Ameryki Pn. wodach, w odległości 200 mil od lądu. Aby wykluczyć przypadkowe obserwacje np. uciekinierów z hodowli, zaliczane są tylko gatunki zamieszczone na liście American Birding Association.

Wszystko zaczęło się w 1934 roku, kiedy Roger T. Peterson opublikował „Guide to the Birds” - pierwszy przewodnik do rozpoznawania ptaków w terenie. Fakt ten wykorzystał niejaki Guy Emerson, który pięć lat później, podróżując w interesach po Stanach Zjednoczonych, zaobserwował 497 gatunków. Wynik ten był wielokrotnie poprawiany, aż do 1998 roku, kiedy to Sandy Komito zaliczył - bagatela - 745 gatunków ptaków. Jak się później okazało, był to strzał życia pana Komito. Do dziś, nikt nawet nie zbliżył się do tej liczby.

Głównemu konkursowi towarzyszą jego liczne modyfikacje. Zawęża się obszar, skraca czas, wyklucza gatunki zaobserwowane po przejściu huraganu (silny wiatr potrafi przynieść ze sobą gatunki normalnie nie spotykane na danym obszarze), prowadzi się obserwacje poruszając się wyłącznie ekopojazdami itp.
Trzeba przyznać, że Wielki Rok, to nie lada wyzwanie, jeżeli weźmiemy pod uwagę, że odbywa się na obszarze, było nie było, kontynentu. Ci, którzy poważnie myślą o zwycięstwie, muszą liczyć się z tym, że udział w konkursie pochłonie mnóstwo czasu i pieniędzy. Jak jednak pokazują liczne przykłady, takie detale nie odstraszają najbardziej zajadłych ptasiarzy.

Najciekawsze w tym wszystkim jest to, że wszystko odbywa się na zasadzie wzajemnego zaufania, gdyż obserwatorzy nie mają obowiązku rejestrowania spotkanych gatunków. Kiedy o tym przeczytałem po raz pierwszy, pomyślałem, że Amerykanie to jednak naiwniacy i że u nas, to by raczej nie przeszło. Coś mi się wydaje, że choć polska awifauna liczy sobie tylko ok. 450 gatunków, rekord Komito, pobito by już po miesiącu :)