Kwiczoł.

Gdybyście poniższe zdjęcia oglądali w zamierzchłych czasach, widzielibyście na nich przede wszystkim potencjalne pieczyste. Kwiczoł był bowiem kiedyś ptakiem łownym, podobnie jak drop, paszkot, derkacz, przepiórka i cała masa ptasiego towarzystwa.

Mimo, że jeszcze do końca XVIII w., kwiczoły były w Polsce gatunkiem nielicznym, to i tak stawały się celem myśliwych.

 

Zaczęło się od Władysława IV, który spodziewając się wizyty francuskiego posła, polecił dworzanom, by na dni mięsne zaopatrzyć kuchnię w jemiołuszki, jarząbki, kuropatwy, cietrzewie i właśnie kwiczoły.

Tradycję kwiczołożerstwa kontynuowano również w czasach późniejszych. Potwierdza to m.in. dokument „Wykaz ubitej zwierzyny na kuchnię JW.ch Hrabstwa i przynależnego strzałowego za rok 1859/60”, w którym można przeczytać, że we wzmiankowanym okresie do wilanowskiej spiżarni trafiło 566 sztuk zwierzyny, w tym 6 kwiczołów. Ta niewielka liczba wynikała chyba z faktu, że polowanie na te ptaki nie było najbardziej opłacalne, zważywszy że za jedną sztukę myśliwy otrzymywał zaledwie 3 grosze, podczas gdy taki dzik kosztował 6 złotych i 20 groszy.

Kwiczoły konsumowane były jednak nie tylko przez jaśniepaństwo, czego potwierdzenie można znaleźć w prawie wszystkich, ówczesnych książkach kucharskich. Przykładem może być np. niezwykle popularna, w swoich czasach, pozycja „365 obiadów za pięć złotych” Lucyny Ćwierczakiewiczówny, wydana w 1860 roku w Warszawie. Do szczególnie polecanych przez Autorkę przepisów, należał Chaud-froid, czyli kwiczoł w auszpiku na postumencie. W wydanej 53 lata później "Kucharce litewskiej" kwiczołami zajęła się także niejaka Wincenta Zawadzka, która nie gustując zapewne w auszpiku, zalecała zapiekanie ich (podobnie jak innego ptasiego drobiazgu) w opakowaniu z ciasta makaronowego.

Na kwiczoły polowano przede wszystkim jesienią i zimą wiedząc, że ptaki porzucają wtedy mięsną dietę na rzecz owoców jarzębiny i jałowca, co sprawiało, że ich mięso nabierało podobno wybornego smaku. Zalecano nawet, by oskubanych ptaków nie patroszyć tylko, nadziawszy na szpadki, opiekać nad ogniem, do czasu aż zgromadzone w żołądkach owoce nasycą mięso swym aromatem.

Apogeum polowania na drobne ptaki, w tym kwiczoły, nastąpiło w okresie międzywojennym. Najczęściej posługiwano się sieciami, gdyż strzelanie do maluchów uważano za nieekonomiczne. Podobno w ten sposób odławiano setki tysięcy osobników rocznie.

Na szczęście w Polsce (na południu Europy niestety jest to ciągle bardzo popularny „sport”) nikt już na te ptaki nie poluje, dzięki czemu kwiczoły stały się zdecydowanie liczniejsze i choć ostatnimi czasy ich liczebność nieco spada, nie ma to już nic wspólnego z łowiectwem.

PS.1. Nie byłoby tych zdjęć, gdyby nie Beata Kurowicka, która: a) znalazła gniazdo, b) podzieliła się informacją, c) przegoniła wiewiórki, d) udostępniła mi okn…, tzn. czatownię.

PS.2. Przysięgam, że wszystkie następne posty będę pisał wyłącznie po obiedzie.